Anizokoria – czym jest?

Oczy są wspaniałym zwierciadłem, w którym widać wiele naszych emocji czy dolegliwości. Dzięki temu bardzo dużo można o nas z nich wyczytać. Jednym z objawów chorobowych, jakie możemy dostrzec w oczach jest anizokoria. Czym jest to tajemnicze schorzenie, czy jest groźna oraz czy można ją wyleczyć - dowiesz się z naszego poradnika.

Anizokoria – czym jest?

Źrenica to naturalny otwór w tęczówce oka, który pełni istotną funkcję ochronną. Można z niej wyczytać również wiele interesujących informacji o stanie zdrowia człowieka. Jednym z zaburzeń, które można zauważyć w jej obrębie jest anizokoria, czyli nierówność źrenic. Czym jest, jak się objawia oraz w jaki sposób ją leczyć?
 

Czym jest źrenica?

Źrenica reguluje ilość wpadającego do oka światła. W słoneczny dzień lub w intensywnie oświetlonej przestrzeni zwęża się by ograniczyć jego nadmiar i chronić siatkówkę oka. Gdy zapada zmrok mięśnie tęczówki regulujące źrenicę rozszerzają ją, przez co średnica źrenicy zwiększa się. Umożliwia to docieranie większej ilości promieni świetlnych do oka, a w rezultacie lepsze widzenie w niekorzystnych warunkach oświetlenia. Obie źrenice powinny w praktyce mieć tę samą wielkość, być okrągłe i reagować na światło oraz odległość patrzenia. Jeśli tak nie jest, prawdopodobnie do czynienia mamy z zaburzeniem, które należy zdiagnozować. Obserwacja źrenic to jeden z elementów badania wzroku u specjalisty – okulisty lub optometrysty, a także praktyką neurologiczną. Niepokojące objawy mogą również zauważyć osoby z naszego otoczenia, bądź my sami. 

Czym jest anizokoria, czyli nierówność źrenic?

Nierówność źrenic – inaczej zwana anizokorią – przejawia się niesymetryczną wielkością otworów w tęczówce. Innymi słowy występuje w momencie, gdy jedna źrenica jest większa od drugiej. Anizokoria jest objawem towarzyszącym zaburzeniom odruchu źrenicznego, który ma za zadanie regulować dopływ światła do oka. Nie stanowi więc choroby samej w sobie, a jest jedynie ważnym symptomem. 

Nierówność źrenic zauważyć można w różnych warunkach oświetlenia. Z tego powodu czasami problem diagnozowany jest dopiero na badaniu, po uprzednim zaświeceniu latarką w stronę gałek ocznych. Działanie takie powinno wywołać odruch bezpośredni (zwężanie źrenicy oka, w które świecimy) oraz konsensualny (zwężanie źrenicy drugiego, nieoświetlone oka). Gdy odruch jest nieprawidłowy, mamy do czynienia z upośledzoną reakcją przywspółczulną. W przeciwnym wypadku, gdy któraś z źrenic nie rozszerza się w ciemności, powodem jest upośledzona reakcja współczulna. 

Problem, jakim jest anizokoria, jest dość powszechny. Nie należy jednak bagatelizować jego objawów. Przyczyny nierówności źrenic mogą być różne, począwszy od tych łagodnych i fizjologicznych, po poważne, zagrażające życiu, nagłe stany. Z tego powodu niezwykle istotna jest ocena kliniczna i właściwe rozpoznanie przyczyny. 

Rodzaje anizokorii

Ze względu na przyczynę występowania nierówności źrenic, wyróżnić można cztery główne typy anizokorii.

Anizokoria prosta (fizjologiczna)

Jest to najczęściej występujący rodzaj anizokorii, który dotyka około 20% populacji świata. Przebiega ona łagodnie i jest nieszkodliwa. Różnica w wielkości źrenic jest mniejsza lub równa 1mm. Dodatkowo reakcje źrenic na światło oraz zmianę odległości patrzenia (patrząc w dal źrenica rozszerza się, na bliż – zwęża) są prawidłowe. Stopień anizokorii jest zazwyczaj równy w świetle i w ciemności. Dokładna przyczyna występowania anizokorii prostej nie jest znana. Problem ten może być stały lub okresowy oraz zdarza się, że ustępuje samoistnie.

Anizokoria patologiczna 

Anizokoria patologiczna to nierówność źrenic spowodowana występującą w organizmie chorobą lub stanem zapalnym. Najczęstszymi chorobami powodującymi anizokorię są:

• zapalenie tęczówki
• zespół Hornera
• porażenie nerwu okoruchowego

Każdemu z tych stanów towarzyszą również inne objawy. Wyleczenie choroby zazwyczaj redukuję anizokorię, jednak zdarza się, że nierówności źrenic nie można już cofnąć.

Anizokoria mechaniczna

Nierówność źrenic, określana jako anizokoria mechaniczna, powstaje na skutek mechanicznych uszkodzeń tęczówki lub jej struktur podtrzymujących. Powodem mogą być obrażenia fizyczne spowodowane urazem oka lub zabiegiem chirurgicznym, jaskra z zamkniętym kątem przesączania czy stany zapalne tęczówki lub błony naczyniowej. Anizokoria mechaniczna może być również skutkiem wrodzonych wad tęczówki, takich jak:

• aniridia – częściowy lub całkowity brak tęczówki oka,
• coloboma – rozszczep tęczówki,
• wrodzona ektopowa źrenica – przemieszczenie źrenicy

Anizokoria farmakologiczna

Anizokoria farmakologiczna to stan nierówności źrenic, który występuje jako efekt uboczny leków. Objawia się rozszerzeniem lub zwężeniem źrenic po uprzednim podaniu środków działających na mięsień zwieracz źrenicy. Plastry ze skopolaminą stosowane w leczeniu choroby lokomocyjnej, krople na katar stosowane donosowo czy używana podczas badania okulistycznego atropina powodują rozszerzenie źrenicy. Prostaglandyny i opioidy mogą natomiast prowadzić do jej zwężenia. Jeśli związki te będą miały kontakt z jednym okiem, zauważalna może być nierówność źrenic, czyli anizokoria farmakologiczna. 

Porównaj to z objawami miozy

Anizokoria – objawy

Anizokoria może przebiegać bez objawów towarzyszących. Często jednak rozszerzona źrenica powoduje odblaski, światłowstręt czy niewyraźne widzenie wywołane zaburzeniami akomodacji. Anizokorii mogą towarzyszyć również bardziej dokuczliwe i niepokojące objawy, takie jak:

• bóle głowy lub szyi,
• ból oka
• ptoza (opadanie powieki),
• podwójne widzenie,
• drętwienie i osłabienie,
• utrata wzroku.

Jeśli zauważysz u siebie powyższe objawy, skontaktuj się ze specjalistą. Będą wymagać one dalszej oceny, by wykluczyć stany zagrażające życiu, takie jak guz wewnątrzczaszkowy, tętniak czy rozwarstwienie tętnicy szyjnej. 
 

Anizokoria – leczenie

W momencie rozpoczęcia leczenia choroby powodującej nierówność źrenic,  objawy anizokorii będą ustępować, jednak nie w każdym przypadku może się to stać szybko. Niekiedy zdarza się, że nierówność źrenic nie jest objawem choroby czy urazu, a stanowi jedynie swoistą cechę osobniczą.

W takim czy innym przypadku, jeżeli źrenice budzą Twój niepokój, udaj się do okulisty i zasięgnij fachowej porady. Lekarz może zlecić badania obrazowe, jak tomografię komputerową, i na podstawie jej wyniku określić źródło problemu. Doradzi Ci też jakie soczewki kontaktowe możesz użytkować i jak się z nimi obchodzić.


Bibliografia:
https://eyewiki.aao.org/Anisocoria
https://www.allaboutvision.com/conditions/anisocoria.htm
https://www.webmd.com/eye-health/what-is-anisocoria
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470384/